Tekerlekli Sandalye Kullanıcısı Çocuklar İçin Oda Tasarımı

Her ne kadar tekerlekli sandalyeli çocuk için oda tasarımı zorlayıcı olsa da, çok küçük detayların bile bu insanların hayatını, günlük yaşamda değiştirebileceğini görmek oldukça tatmin edicidir. Nasıl yeni doğmuş bir bebeğin beşiğini, mama sandalyesini ve bez değiştirme masasını odaya yerleştirirken aynı zamanda bebek ve kendiniz için rahat hareket edebileceğiniz bir ortam yaratmaya çalışıyorsanız, aynı şey tekerlekli sandalye kullanıcısı çocuklarınız için de geçerlidir.

Çocuğunuz fiziksel bir sakatlıktan mustaripse ya da astım, alerji gibi hastalıklara sahipse, odalarında yapacağınız görece küçük değişimler bu odayı onlar için özel bir hale getirerek streslerini azaltmalarına ve günlük işlerini gerçekleştirmeye yardımcı olacaktır.

Eğer çocuğunuz tekerlekli sandalye kullanıyorsa, sadece sıkça bulundukları bölgeler değil, hareket ettikleri her yer göz önünde bulundurularak değişiklikler gerçekleştirilmelidir. Okullarda, oyun bahçelerinde, müzelerde ve diğer halka açık yerlerde, tekerlekli sandalye kullanıcıları için gerçekleştirilmiş bu değişiklikleri görmeniz mümkündür. Aynı şeyi eviniz için de uygulamanız gerektiğini unutmamalısınız.

Dahası, çocuğunuz odası sadece girip çıkarken ve içinde hareket ederken rahat olabileceği bir ortam şeklinde değerlendirilemez. Bu oda, çocuğunuzun kendi içinde yarattığı ve sahip olduğu hayatı yaşadığı mekândır. Hayalgücü bu odada gelişir, ödevlerini bu odada yaparlar, bilgisayarları bu odadadır, dünya hakkında bilmeleri gereken çoğu bilgiyi bu odada edinirler. Her ne kadar rahat hareket edebilme özgürlüğü oldukça önemli olsa da, çocuğunuz kendisini bu oda içerisinde rahat ve dahası özel hissedebiliyor olması da aynı ölçüde önemlidir. Aşağıda tekerlekli sandalye kullanıcısı çocuğunuzun mutluluğunu ve başarısını artırabilmek için “tekerlekli sandalyeli çocuk için oda tasarımı nasıl olmalıdır, odasında yapabileceğiniz değişiklikler nelerdir?” bahsetmek istiyoruz.

Doğal olarak özel ihtiyaçları olan çocuğunuzun odasını tasarlarken ilk dikkat edilecek unsur erişilebilirliktir. Çocuğunuz ve sandalyesi kapıdan hiç zorlanmadan geçebilmelidir. Çocuğunuz raflara kolaylıkla uzanabilmeli, dolapların kapağını açabilmeli, odanın içinde sıkışıp zorlanmadan rahatlıkla manevra yapabilmelidir.

#Öncelikle sağduyusu olan her insanın düşünebileceği değişikliklerle başlayalım:

• Kitapları, oyuncakları ve süs eşyalarını dizmek için yüksek ve çok katlı raflar kullanmak yerine, alçak ve uzun raflar kullanın. Bu tarz raflar pek çok ev eşyası dükkânında satılıyor olsa da, daha önce var olan kitaplıklarınızın raflarını söküp yan yana yerleştirerek de kolaylıkla bu işin üstesinden gelebilirsiniz.
• Eğer çocuğunuz kapı tokmağını çevirmekte sıkıntı yaşıyorsa, tokmağı geleneksel kapı kollarıyla değiştirin. Böylelikle kolu kolaylıkla aşağı çekerek kapıyı açabilir. Eğer kapı kolu da çocuğunuz için ağır geliyorsa, sürgülü kapılar ya da pistonlu kapılar kullanmayı deneyin. Sürgülü kapılar kolayca yana kaydırılabilecekken, tekerlekli sandalye ile uygulayacağı küçük bir itme hareketiyle kendiliğinden açılacak olan pistonlu kapılar çocuğunuz için en rahatı olacaktır.
• Evlerimizde her zaman olabildiğince yukarı yerleştirilen lamba düğmelerinin yerini değiştirerek çocuğunuzun kol hizasına ve hatta yatağının yanı başına getirin. Eğer bununla uğraşmak istemiyorsanız, daha güzeli olan hareket sensörlü lambalar kullanabilirsiniz. Böylece çocuğunuz yer bile değiştirmeksiniz küçük bir el hareketiyle ışığı açıp kapatabilecektir.

kolay ulaşım için kapıya ekstra kol takabilirsiniz

Eğer çocuğunuz tekerlekli sandalye kullanıyorsa, çocuğunuzun odaya rahatlıkla erişimi olduğundan ve odanın içinde rahatlıkla hareket edebildiğinden emin olmalısınız. Eğer odanız küçükse ve içinde çok fazla eşya varsa, halihazırda alçakta bulunan ve ayakta durmaktan daha fazla yer kaplayacak olan çocuğunuz bu eşyaların arasında kendisini rahatsız hissedecektir.  Koridorun ve kapı girişinin en az bir metre olmasına özen göstermelisiniz. Unutmayın ki çocuğunuz sadece tekerlekli sandalye ile dolaşmakla kalmayıp, aynı zamanda odasına çanta, yemek tepsisi gibi çeşitli diğer eşyaları da taşımak durumunda kalacak ve diğer her zaman olduğu gibi böyle anlarda da iki duvar arasına sıkışarak kendisini rahatsız hissetmediğinden emin olmalısınız. Eğer odanız kapının sonuna kadar açılmasına izin verecek kadar geniş değilse, en iyi seçeneğiniz sürgülü ve hatta katlanabilir kapılar olacaktır. Böylelikle normalde kapının arkasına denk gelecek alanı da boş bırakmanız gerekmez ve odanın içindeki eşyaları koyabileceğiniz daha fazla alan kalır.

tekerlekli sandalye için uygun çalışma masası

Odada bulunan masanın tekerlekli sandalyeyi içine alabilecek kadar yüksek, ama çocuğunuzun yukarı uzanmasına gerek kalmayacak kadar da alçak olmasına dikkat etmelisiniz. Çocuğunuzun boyunun da zamanla artacağı düşünülürse, uzunluğu ayarlanabilir masa ve sandalyeler kullanmanız en iyisi olacaktır.

Hareket özgürlüğü konusunda söylenebilecekler bu kadar denilebilir. Onlara elinizden geldiğince ve bütçeniz yettiğince geniş bir alan sunmaya çalışın, koridorlarınızdaki halıyı kaldırıp ahşap kaplatarak tekerlekli sandalyenin sürülüşünü kolaylaştırın ve koridorlar ile odalar arasındaki geçişte tümsekler olmamasına dikkat edin.

Tekerlekli Sandalyeli Çocuk Için Oda Tasarımı Yaparken Neler Kullanılabilir?

Şimdi gelelim tekerlekli sandalyeli çocuk için oda tasarımı yaparken bir bu kadar önemli olan diğer meselelere. Çocuğunuz odası, bilhassa yaşı ilerlediğinde, o ya da bu şekilde en çok zaman geçirdiği mekan olacaktır. Burası yorucu bir günün ardından rahat bir nefes alabildikleri mekan, düşüncelerini yeniden topladıkları sakin bir bölge ya da stresten arındıkları bir kaçış noktası olacaktır. Bütün bu sebeplerle odasının istediği herhangi bir aktiviteyi zorlanmadan, eğlenceli bir şekilde gerçekleştirebildiği bir yer olmasına dikkat etmeniz gerekmektedir. Odanın iyi ışıklandırıldığından, kitaplara ve çocuğunuzun sahip olduğu diğer bütün hobilere kolaylıkla erişiminin olduğundan emin olmalısınız. Onlar için okuma köşesi tasarlayabilirsiniz. Alçak bir yazı tahtası da çocuğunuz beyin fırtınası yapması, istediklerini yazıp çizmesi ve yaratıcılığını geliştirmesi için yardımcı olacaktır. Tekerlekli sandalye kullanıcısı çocukların sahip oldukları en önemli şey, beyinleri ve hayalgüçleridir. Bu gücü tetiklemek ve en iyi şekilde potansiyelini artırmak için elinizden geleni yapmalısınız.

Çocuğunuz küçükse zamanının çoğunu oyun oynayarak geçirecektir. İstediği oyunu rahatlıkla oynayabilmenin bir çocuğun en büyük hakkı olduğu düşünüldüğünde, çocuğunuzun odasında kendisi için küçücük bir alan kalmadığından emin olmalısınız. Evin diğer bölgelerinde ona yetecek alanlar olduğunu düşünebilirsiniz, ancak çocuğunuzun istediği her şeyi sizin ya da başkalarının yanında yapmak zorunda kalması, onu kısıtlayacak ve ifadeleri ile davranışlarını rahatlıkla göstermesini önleyecektir. Çocuğunuzun oyuncaklarına size ihtiyaç duymadan da ulaşabiliyor olması gerekir. Bu konudaki önerimiz, çocuğunuzun odasındaki duvara bilhassa pelüş oyuncaklarının üzerine yapıştırabileceğiniz cırtcırtlar asmanızdır. Böylelikle onu düşen oyuncaklara ulaşamama zahmetinden kurtarmış olursunuz.

Çocuğunuzu Dış Dünyaya Hazırlamalısınız

Neredeyse bütün çocuklar alışageldiklerinden farklı bir deneyim edinecekleri zaman güçlük çekerler ve genellikle bu deneyimin tek bir adı vardır; okul. Eğer çocuğunuz tekerlekli sandalye kullanıyorsa, yeni mekanlara giderken, yeni insanlarla tanışırken fazlasıyla stres olurlar. Bunun bir sebebi, gidecekleri yerde tekerlekli sandalye ile rahatça hareket edip edemeyeceğini bilmemektir. İkinci sebebi ise, yeni insanların ona farklı davranacağını düşünmeleridir.

Neyse ki günümüzde devlet okulları da dahil, okulların hepsinde olmasa da tekerlekli sandalye kullanıcıları için rampalar bulunuyor. Dahası, genç öğretmenler de özel ihtiyaçları olan bu çocuklara yardım etmek için elinden geleni yapacak kadar bilinçliler. Ama ebeveynleri olarak, çocuğunuzun kendini rahat hissedebilmesi için işin büyük kısmı size düşmektedir. Çocuğunuzun devam edeceği okulun iç tasarımının bir kopyasını duvarına asarak onun okula henüz gitmeden önce hangi koridorları kullanması gerektiğine karar vermesine yardımcı olabilirsiniz.

Okullarda halı olmayacağı için koridorlardaki halıları kaldırarak çocuğunuzun tekerlekli sandalyeyi okulda olacağı gibi sürmeye alışmasını kolaylaştırabilirsiniz. Yine yukarıda bahsettiğimiz üzere koridorlarınız ve odalarınız ne kadar geniş olursa, çocuğunuz okuldaki geniş ortamlara daha rahat uyum sağlayacak, manevra yeteneği daha da artacaktır.

Yukarıda bahsedilen bütün seçeneklere ek olarak şunları da unutmamak isteyebilirsiniz:

• Televizyon, radyo, müzik seti, klima vb cihazların kumandası, çocuğunuzun kolaylıkla ulaşabileceği yerde olmalı ve televizyon doğrudan ekrandaki düğmeden değil, kumanda yardımı ile kapatılabilmelidir.
• Söz konusu bu uzaktan kumandaların sürekli yere düşmesi ya da kaybolmasını önlemek için arka yüzeyleri cırt cırt ile kaplanarak duvara tutturulabilir.
• Çocuğunuzun odasında kolaylıkla erişebileceği ve içinde atıştırmalıklar, meyve suyu, su gibi ihtiyaçlarının yanında ilkyardım malzemeleri ve ilaçların da bulunduğu küçük bir buzdolabı bulundurulmalıdır.
• Kapı alarmları çocuğunuzu kapıdan her girip çıktığında duymanızı ve böylelikle onlar size ulaşmadan sizlerin onlara ulaşmasını sağlayabilir.
• Su sesi çocuğunuzun rahatlamasını ve ağrı sorunu varsa bu hissinden uzaklaşmasına yardım edecektir. Çocuğunuzun odasına portatif bir süs çeşmesi ya da su ya da diğer doğa sesleri çıkaran müzik çalarlardan alabilirsiniz.
• Eğer çocuğunuzun kokuya karşı hassasiyeti yoksa, vanilya ya da lavanta kokusu, çocuğunuz üzerinde sakinleştirici etkide bulunabilir.
• Stres topu ve benzeri stres atmaya yarayan oyuncaklar çocuğunuzun elini meşgul ederek dikkatini toplamasına ve rahatlamasına yardımcı olabilir.

Bu bahsettiğimiz hususlar, çocuğunuzun odasını sadece evin bir parçası olmaktan çıkartıp, yaşam kalitesini artıracak şekile getirmek için tasarım yaparken kullanabileceğiniz birkaç yoldur.

# Bu konu hakkında sizin tercih ettiğiniz, çocukken odanızda kullandığımız, bir ebeveyn olarak çocuğunuzun odasında dikkat ettiğiniz ya da keşke olsa diye hayal ettiğiniz ürünleri ve  tasarımları, aşağıdaki yorum bölümüne yazarak, yeni fikirlerin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilirsiniz.