Basketbol, uzun yıllardan beri dünyaca bilinen ve pek çok takım tarafından gerçekleştirilen bir spordur. İki takımın karşılıklı mücadele vererek, daha fazla sayı alması ve galibiyet için yarışması sonucu ortaya çıkan bu müsabakalara ise basketbol maçı denilmektedir. Her iki takım 5’er oyuncusu ile sahaya çıkmakta ve saha içinde bir de hakem bulunmaktadır. 4 periyot ile 10 dakikalık sürelerde gerçekleştirilen maçlarda, daha fazla sayı alan takım galip olmaktadır. Eğer puanlar eşit ise maç uzatmaya gitmekte ve puanını artıran takım kazanmaktadır.

Türkiye’de ve dünyada bedensel engeli bulunan kişiler de spor müsabakalarına katılım sağlayabilmekte ya da spor yapabilmektedir. Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi de bu konuda oldukça önemli bir yere sahiptir. Bedensel engeli bulunan sporcular, tekerlekli sandalye ile basketbol maçı gerçekleştirmektedir. Tüm oyuncuların sandalyeleri ile katıldığı müsabakalarda, oyunun işleyişinde de herhangi bir fark bulunmamaktadır. Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu kapsamında düzenlenen müsabakalarda yine aynı kurallar ile maç yapılmaktadır. Elbette saha boyutu ve pota yükseklikleri farklılık göstermektedir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi‘nde süper lig, en üst lig anlamına gelmektedir. Bu ligde kadınlar ve erkeklerden oluşan ayrı ayrı takımlar bulunmaktadır. Tekerlekli sandalye ile basketbol oynayabilmek için büyük bir koordinasyon ve beden gücü gerekmektedir. Genellikle 2 hücum ve 3 defans oyuncusu ile oynanan maçlarda, play off şeklinde müsabakalar sağlanmaktadır. Aslında ligde yükselme ya da ligden düşme gibi durumların normal basketbol liginden pek de bir farkı bulunmamaktadır. Oyuncular oldukça profesyoneldir ve çevik bir şekilde hareket etmektedir.

Garanti Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi

Türkiye tekerlekli sandalye basketbol ligi kapsamında oyuncular saha içerisinde genellikle top sürme odaklı olarak faaliyet göstermektedir. Kol gücünün baskın olduğu bu sporda, oyuncular sürekli idman yapmaktadır.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi Oyun Kuralları

Müsabakalarda her takımın 5 oyuncusu ve 7 adet yedek oyuncusu bulunmaktadır.

Aslında kurallar normal basketbol liglerindeki kurallar ile eş değerdir ancak; sadece bazı küçük farklılıklar bulunmaktadır.

Normal basketbol müsabakalarına nazaran bu ligde oyun çok daha hızlı bir şekilde oynanmaktadır.

Oyunlar 10’ar dakikalık 4 periyottan oluşmakta, 4 periyot bittikten sonra üstünlük elde edilememesi durumunda ise 5 dakikalık uzatma periyoduna geçilmektedir.

Play off mücadelesi TTSB liginde de geçerlidir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde 10 adet takım bulunmaktadır. Bu 10 takımdan 9. ve 10’uncu olan takımlar bir alt lige düşmektedir.

Normal basketbol kurallarında yer alan steps yerine, bu oyunda 3 defa tekerlekli sandalyenin çemberinin çevrilmesi halinde kural ihlal edilmiş sayılmaktadır.

Bunun dışındaki kurallar basketbol ligindeki kurallar ile aynıdır. Sadece oyunculara kullanabilecekleri mekanik malzemeler konusunda ayrıcalıklar tanınmaktadır.

Bir periyotta 1 takım 5 faul yaptığı zaman serbest atışlara geçilmektedir.

Rakip hücum halindeyken savunma yapan takım, boyalı alanda 3 saniyeden fazla kalamamaktadır.

Alan savunması ön plandadır.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi Takımları

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nin en üst ligi, süper lig olarak bilinmektedir. Erkekler süper ligde 12 adet takım bulunmakta ve kendi aralarında mücadele etmektedir. Takımlar ve detayları ise aşağıda yer almaktadır.

1) Bağcılar Belediye Engelliler Spor Kulübü

2) Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübü

3) Beşiktaş Marine RMK

4) Elig Avukatlık Bürosu Yıldızlar SK

5) Gazişehir Gaziantep Spor Kulübü

6) Galatasaray

7) İzmir Büyükşehir Belediye Spor Kulübü

8) Kardemir Karabük Spor

9) Antalya Büyükşehir Belediye Spor

10) İskenderun Engelliler Spor Kulübü

11) TSK Rehabilitasyon Spor Kulübü

12) Keçiören Belediye Eller Gücü

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde oynayan bu takımlar Süper Lig’te yer almaktadır. Süper Lig’in kendi içerisinde belli kuralları bulunmaktadır. Bu kurallar ise aşağıdaki gibidir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi Süper Lig Kuralları

Süper lig 22 hafta sürmektedir ve 22. haftanın sonunda federasyonun belirlemiş olduğu tarihlerde müsabakalar gerçekleştirilmektedir.

İlk etapta ilk iki sırada yer alan takımlar herhangi bir müsabaka gerçekleştirmeden bekleme aşamasına geçmektedir.

3-6 ile 4-5 sırasında yer alan takımlar ise 2 galibiyet kuralına göre önce bir üst sıralarında yer alan takımın sahasında, sonra da altta yer alan takımın sahasında müsabaka düzenlemektedir.

Her iki takımın berabere kalması durumunda ise son bir maç yapılmakta ve yapılacak olan maç yine üst sırada yer alan takımın sahasında gerçekleştirilmektedir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde birinci etapta mağlup olan takımlar, kesinlikle play offa katılamamaktadır. İkinci etaba geçildiğinde ise 4-5 arasında yapılan maçın galibi ile 3-6 maç sonucunda galip çıkan takım, kendi arasında maç yapmaktadır. Bunların sonucunda yapılan maçlarda, mağlup olanların arasında 5. ve 6.’nın belli olabilmesi için tekrar müsabaka düzenlemesi yapılmaktadır. Buna göre ise kazanan takım 5. sıraya yerleşirken, kaybeden takım da 6. olacaktır.

Tekerlekli Sandalye Basketbolu Nedir?

Son etapta ise durum daha farklıdır. 2. etapta yapılan maçlar sonucunda mağlup olan takımlar kendi aralarında müsabaka gerçekleştirmektedir. Bu müsabakaların sonucunda ise 3. ve 4. belirlenmektedir. Müsabakalar 3 maç üzerinden yapılmakta ve 2 galibiyet kazananlara göre de sıralama işlemi sağlanmaktadır.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde play off mücadelesi diğer basketbol liglerine göre oldukça farklı bir biçimde seyretmektedir.

Tekerlekli Sandalye Basketbolunun Oynanma Şekli

Tekerlekli sandalye basketbolunda bazı hususlara izin verilmektedir. Basketbola ait tüm zaman kuralları tekerlekli sandalye basketbol liginde de aynı şekildedir. Oyuncuların kendini koruyabilmesi için federasyon tarafından, koltuk süngerlerine izin verilmektedir. Tekerlekli sandalyeler oyuncuya ait uzuv gibi düşünülmektedir. Bu nedenle de normal basketbol kurallarındaki tüm temas kuralları, bu basketbol oyununda da aynı şekilde geçerli olmaktadır.

Kendisinde top olan oyuncunun sandalye ile geri gitmesi ya da diğer oyuncuya temas etmesi durumunda, kurallar ihlal edilmiş sayılmaktadır. Bu durumda da top diğer takıma geçmektedir.

Rakip olan oyunculara karşı fiziksel açıdan bir avantaj sağlamak için kullanılan takma bacak ya da kol gibi işlevsel ürünler, faul sayılmaktadır.

Üç defa üst üste faul yapan basketbol oyuncusu ise oyun dışı kalmaktadır.

Oyun esnasında herhangi bir oyuncunun sandalyeden düşmesi durumunda oyun devam etmektedir. Sadece tehlike arz eden bir durum var ise hakem oyunu durdurmaktadır. Ancak; oyuncu eğer rakip takımın hücumunu bozmak ya da topa sahip olmak için kendisini sandalyeden atarsa bu durumda top karşı takıma geçmektedir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde kurallar normal basketbol oyununa göre farklıdır. Görüldüğü gibi bu kurallar çerçevesinde oynanmakta ve oldukça hızlı maçlar gerçekleşmektedir.

Türkiye Tekerlekli Basketbol Liginin Liglere Göre Antrenörleri

KARDEMİR KARABÜK     Can AKSU     Süper Lig

BEŞİKTAŞ RMK MARİNE     Tacettin ÇİPA     Süper Lig

BAĞCILAR ENGELLİLER SP.     K. Emrah ELBAN     Süper Lig

BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BLD.     Alper ŞENTÜRK     Süper Lig

GÜÇLÜ ELLER ENG. SP. KLB.     Muhammed GÖKTAŞ     Süper Lig

ELİG AVUKATLIK B.S.K.     Metin DİNÇOL     Süper Lig

GALATASARAY SP. KLB.    Remzi Sedat İNCESU     Süper Lig

GAZİKENT GAZİANTEP S.K    Muharrem KARAKAFA     Süper Lig

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BLD     Erdinç KILINÇ     Süper Lig

İSKENDERUN ENGELLİLER    Muharrem GÜZEL     Süper Lig

ANTALYA BYKŞ. ASAT     Hakan SUN     Süper Lig

TSK REHABİLİTASYON MER.    Taner ERTAY     Süper Lig

ADANA ENGELLİLER SP. KLB.     Yok     LİG

ALTINORDU BLD. BED. ENG.     Cem ASLAN     LİG

BÜYÜKŞEHİR BLD. ANKARA     Ali Arda ÖZTÜRK     LİG

ŞANLIURFA BYŞK. BLD.     Serdar YILDIRIM     LİG

CEYLANPINAR BLD. ENG.     Metin İDO     LİG

MELİKGAZİ S.K.     Davut Hakan BAYDAR     LİG

ÇANAKKALE BOĞAZGÜCÜ     E. Caner CESUR     LİG

YALOVA ORTOPEDİKLER     Murat SALTAN     LİG

KKTC TURKCELL ORÇUN KAMALI     Hüseyin DAYI      LİG

68 AKSARAY BLD.     Lütfü ÖZDEMİR     LİG

MUŞ BEDENSEL ENG.    YOK     LİG

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Milli Takımı

Her spor dalında olduğu gibi, basketbolda da milli takımlar yurt dışındaki pek çok müsabakaya katılım sağlamaktadır. Türkiye tekerlekli sandalye milli takımı da aynı şekilde Türkiye’yi temsil etmektedir. Hatta geçen yıl yapılan müsabakada Türk milli takımı Avrupa şampiyonu olmayı başarmıştır. Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi‘nde oynayan oyunculardan karma olarak oluşturulan takım, dünya genelinde yapılacak turnuvalarda oynatılmak üzere bir araya getirilmektedir. Milli takımda oynayacak olan oyuncuların seçimleri de yine milli takım teknik direktörü tarafından sağlanmaktadır. Oyuncular lig boyunca gösterdikleri performanslara göre de milli takımda oynayıp oynayamayacaklarını belirlemektedir.

Milli takımın koçluğunu yapan Can Aksu, uzun yıllardır bu alanda kendini geliştirmiş ve pek çok başarıya imza atmış olan koçlar arasında yer almaktadır.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi Hakemleri

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde elbette hakemler de bulunmaktadır. Tıpkı normal basketbol maçlarında olduğu gibi, tekerlekli sandalye basketbolunda da 3 adet hakem görev alır. Orta hakem maçın yönetiminden sorumlu iken, 2 adet de pota altı hakemi, oyunun ilerleyişi hakkında da destek vermektedir. Hakemler oyun kuralları konusunda ayrı ayrı eğitilmiş ve kokartlı hakemlerdir. Basketbol tekerlekli sandalye liginde görev yapan hakemler, normal basketbol liginde de görev yapabilmektedir. Her konuya hakim olan hakemlerin de yedekleri bulunmaktadır. Müsabakalarda olduğu gibi orta hakem ya da pota altı hakemlerinin herhangi bir sakatlık ya da sağlık sorunu yaşaması gibi durumlarda yedek hakemler devreye girmektedir.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Bayan Basketbol Milli Takımı

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde oynayan kadın oyuncular da milli müsabakalar sağlandığında milli takıma seçilmektedir. Türkiye Tekerlekli Sandalye Milli Basketbol takımının şu anki koçu ise Kamuran Özdemir’dir. Takımlarda oynayan oyuncular fikstür boyunca gösterdikleri performanslara göre milli takıma seçilmektedir. Seçimler de baş antrenör tarafından sağlanmaktadır. Oyuncular milli takıma çağrıldıktan sonra reddetme hakkına da sahip olabilmektedir. Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi’nde oynayan bayan oyuncuların takımları aşağıda yer almaktadır.

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi Bayan Takımları

Türkiye’de bayanların katılım gerçekleştirdiği tekerlekli sandalye basketbol bayan milli takımı bulunmaktadır ancak; herhangi bir lig bulunmamaktadır. 2 defa Türkiye şampiyonası Garanti Bankası önderliğinde gerçekleştirilmiştir ancak; henüz herhangi bir lig oluşturulmamıştır. Bedensel engeli olan kadınların, spora teşvik edilebilmesi için 1.si Gaziantep’te, 2.si ise Kemer’de düzenlenen şampiyonadan sonra bir 3.sü düzenlenmemiştir. Ancak; kadınların bu konuda çaba göstermesi ve bu konuda gerekli teşviklerin sağlanması ile birlikte de lig başlatılması için çalışmalar da sağlanacaktır.

Türkiye’de Basketbola Verilen Önem

Basketbol, diğer ülkelerde olduğu kadar Türkiye’de de oldukça önem arz eden bir spor. Uzun yıllardan beri süre gelen ve belli başarıların da elde edildiği basketbolda, ülkemizi çok büyük takımlar temsil etmektedir. Özellikle Fenerbahçe, Avrupa şampiyonu olarak kupa kaldırmayı başarmıştır. Keza Galatasaray da EuroCup şampiyonu olmuştur. Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi üzerinden yapılan seçmeler ile şampiyonaya katılan erkek milli takımı da aynı şekilde Avrupa şampiyonu olarak büyük başarılar elde etmiştir. 

Galatasaray TSB Takımı Uluslararası Başarıları
* IWBF Champions (5): 2007-08, 2008-09, 2010-11, 2012-13, 2013-14
* Kitakyushu Cup (4): 2007-08, 2008-09, 2010-11, 2011-12
* Andre Vergauwen (1): 2017
* Chieti Turnuvası: (1): 2007

Futbol konusunda da ülkemizi temsil eden çok fazla spor kulübü bulunmaktadır ancak; bu alanda tartışmasız basketbol çok daha ön plana çıkmaktadır. Her yıl kendini çok daha fazla geliştiren ve bu alanda daha büyük başarılara imza atabilecek olan Türkiye basketbol takımları, başarılarını da kanıtlamaktadır.

Normal Basketbol Oyun Kuralları ile Tekerlekli Sandalye Oyun Kuralları Benzer Noktalar

Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi ile normal basketbol liginde federasyonun belirlemiş olduğu kurallar geçerlidir. Her iki lig için de benzer kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar ise aşağıda yer almaktadır.